Dość często pojawiają się opinie, że przepisy prawa pracy nieprzyjazne dla kobiet zachodzących w ciążę są jedną z głównych przyczyn niskiej dzietności w Polsce. Pracodawcy bronią się twierdząc, że obowiązujące regulacje bywają nadużywane przez pracownice i kosztowne dla firm. Jedną z sytuacji wzbudzających kontrowersje jest ciąża na okresie próbnym. Postanowiliśmy wyjaśnić, czy taka ciąża (często nieplanowana) ma duży wpływ na sytuację pracownicy oraz jej pracodawcy. Analiza przepisów prawa pracy wskazuje, że są one dość korzystne dla kobiety zachodzącej w ciążę niedługo po podjęciu pracy. Dokładniejszej odpowiedzi na pytania dotyczące ochrony prawnej pracownic w ciąży może udzielić ekspert prawny (np. dobry prawnik Warszawa).
Ciąża na okresie próbnym - umowa o pracę ulega przedłużeniu?
W przypadku pracowników, którzy zostali zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, decydujące znaczenie mają przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141). Artykuł 177 kodeksu pracy wskazuje wyraźnie, jak powinien postąpić pracodawca jeśli jego pracownicy zdarzy się ciąża na okresie próbnym. Paragraf 3 tego przepisu wskazuje, że: „Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu”. Jak widać ustawodawca postanowił objąć szczególną ochroną również pracownice zatrudnione na czas określony, a nie tylko te, które pracują na próbę.
Warto podkreślić, że ochrona ustawowa nie dotyczy natomiast umowy zawartej na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca - nawet jeśli umowa uległaby rozwiązaniu po trzecim miesiącu ciąży. Ograniczenie związane z okresem trwania umowy (ponad 1 miesiąc) nie obejmuje z kolei umowy o pracę na czas określony. W tym przypadku, znaczenie ma jedynie ocena, czy umowa uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży. Za interpretacją przepisów idącą w kierunku większej ochrony kobiet zatrudnionych na czas określony (względem zatrudnionych na okres próbny) przemawia między innymi stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy. Wątpliwości nie wzbudza natomiast fakt, że ochrony w razie ciąży nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony, która została zawarta w celu zastępstwa pracownika na czas jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Jakie są sporne kwestie, które były badane przez sądy?
W przypadku przepisów prawa pracy, wątpliwości odnośnie szczegółowych lub szczególnych kwestii nie należą do rzadkości. Taka sytuacja dotyczy również analizowanego przypadku, jakim jest ciąża na okresie próbnym. Warto zwrócić między innymi uwagę na Wyrok Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lutego 2001 roku, sygnatura akt - I PKN 231/2000. Zgodnie z tym orzeczeniem przy obliczaniu terminu uwzględnionego przez art. 177 par. 3 kodeksu pracy trzeba stosować przepisy kodeksu cywilnego (patrz art. 112 KC). Wedle reguły wyznaczonej przez kodeks cywilny, termin w miesiącach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu lub w ostatnim dniu miesiąca jeśli analogicznego dnia (np. trzydziestego pierwszego) nie ma.
Natomiast Wyrok Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 grudnia 2002 r. (sygnatura akt I PK 33/2002) sugeruje, że termin upływu trzeciego miesiąca ciąży oblicza się według miesięcy księżycowych, czyli liczących sobie 28 dni. W tym przypadku, sąd wziął pod uwagę konieczność stosowania zasad medycznych, według których stan zaawansowania ciąży liczy się precyzyjnie w tygodniach. Zgodnie z wiedzą medyczną, ciąża trwa modelowo 40 tygodni, czyli 280 dni kalendarzowych (czytaj: P. Ziółkowski, Ochrona zdrowia pracownicy w ciąży, ABC).
Ekspert prawny pomoże w razie sporu z pracodawcą
Opisywane powyżej rozbieżności co do liczenia terminów to tylko jeden z przykładów problematycznych aspektów. W praktyce mogą się ujawnić inne kłopotliwe kwestie, które pracodawca zechce wykorzystać na swoją korzyść. Analogiczna sytuacja może dotyczyć pracownicy, dla której automatyczne przedłużenie umowy o pracę do czasu porodu jest bardzo korzystne. W związku z powyższym, zarówno pracownica, jak i jej pracodawca może w razie wątpliwości skorzystać z pomocy eksperta prawnego. Taki specjalista prawny (np. dobry prawnik Warszawa) oceni sytuację i wyjaśni, czy wygrana przed sądem pracy jest realna. Oczywiście, dobra kancelaria prawna zapewni też odpowiednią reprezentację pracodawcy lub pracownicy w czasie postępowania sądowego. Warto wiedzieć, że ciąża na okresie próbnym to jeden z tematów, w których sądy pracy orzekają dość często.
