Przestępstwa związane ze zniesławieniem mają bardzo długą historię i od dawna podlegają karaniu (również w polskim systemie prawnym). Takie czyny wraz z rozwojem nowoczesnych sposobów komunikacji (głównie Internetu) stały się bardziej powszechne. Postanowiliśmy zatem odpowiedzieć na często zadawane przez internautów pytanie. Mianowicie, warto wyjaśnić, co grozi za oczernianie drugiej osoby. Nasz artykuł oprócz konsekwencji oczerniania prezentuje również pewne informacje użyteczne z punktu widzenia poszkodowanego.
Oczernianie (zniesławianie) to coś innego niż zniewaga
Jeszcze przed udzieleniem odpowiedzi na tytułowe pytanie (Co grozi za oczernianie drugiej osoby?) warto wyjaśnić, że kodeks karny w wyraźny sposób odróżnia dwa przestępstwa, które bywają ze sobą dość często mylone. Mowa o zniesławieniu/pomówieniu potocznie określanym jako oczernianie (art. 212 KK) oraz o zniewadze (art. 216 KK). Są to dwa zupełnie różne przestępstwa.
Wspomniany wcześniej artykuł 212 kodeksu karnego informuje, że grzywna lub kara ograniczenia wolności grozi osobie, która pomawia inną osobę lub instytucję w sposób mogący poniżyć ją w opinii publicznej albo narazić na utratę zaufania potrzebnego do piastowania danego stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia określonego rodzaju działalności. Pomówienia dotyczą sposobu postępowania osoby/instytucji lub jej negatywnych cech.
Kara więzienia za pomówienie nie stanowi normy
W ramach odpowiedzi na postawione wcześniej pytanie (Co grozi za oczernianie drugiej osoby?) warto zwrócić uwagę, że ustawodawca nie przewidział kary więzienia dla sprawcy pomówień. Wyjątek dotyczy jedynie sytuacji, w której pomówienie miało miejsce z wykorzystaniem środków masowego przekazu. Wówczas istnieje możliwość orzeczenia kary pozbawienia wolności trwającej do jednego roku. W praktyce to jednak rzadka sankcja.
Niezależnie od ewentualnego wykorzystania mediów do zniesławienia, sąd może nakazać sprawcy zapłatę nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny, który wskazał pokrzywdzony. Maksymalny limit nawiązki to 100 000 zł. Oczywiście, od sprawcy zniesławienia zwykle zasądzana jest znacznie mniejsza kwota. Warto również wiedzieć, że w przypadku zniesławienia nawiązka nie jest obowiązkowo orzekana, co oznacza, że nie będzie obowiązywał jej minimalny limit ustanowiony przez kodeks karny (10 000 zł). Dodatkową rekompensatą dla pokrzywdzonego może być podanie wyroku do publicznej wiadomości.
Przestępstwo zniesławienia nie jest ścigane z urzędu
Czytelnicy zadający tytułowe pytanie (Co grozi za oczernianie drugiej osoby?) powinni mieć również świadomość, że oczernianie (pomawianie/zniesławianie) jest przestępstwem ściganym tylko z oskarżenia prywatnego. Taka zasada dotyczy również nieco surowiej karanych sytuacji, w których do zniesławienia zostały wykorzystane media.
Zakwalifikowanie zniesławienia jako tak zwanego przestępstwa prywatnoskargowego ma liczne konsekwencje. Przede wszystkim poszkodowany najpierw będzie musiał złożyć wniosek o ściganie, a następnie zgromadzić dowody i przygotować prywatny akt oskarżenia. W czasie tych czynności nie będzie można liczyć na pomoc prokuratora, który działa, gdy przestępstwo jest ścigane z urzędu. Tylko w wyjątkowych sytuacjach prokurator może dołączyć do sprawy o zniesławienie lub ją wszcząć.
Ekspert prawny pomoże w ukaraniu zniesławiającego
W związku z powyższym, internauci pytający, co grozi za oczernianie drugiej osoby jako pokrzywdzeni często korzystają z pomocy eksperta prawnego (takiego jak np. dobry prawnik Warszawa lub dobra kancelaria prawna Warszawa). Trudno się temu dziwić, ponieważ zredagowanie pism w ramach postępowania prywatnoskargowego nie jest łatwe. Ekspert prawny udzieli również porady dotyczącej właściwego przygotowania dowodów zniesławienia i wykazania jego negatywnego wpływu (np. na sytuację zawodową pokrzywdzonego).
