Nie tylko kolejne potyczki sądowe z bankami oraz ich wyniki w ostatnim czasie zwracają uwagę rodzimych frankowiczów. Ważne wydają się także informacje dotyczące spodziewanego końca publikacji stopy procentowej LIBOR powiązanej z frankiem (LIBOR CHF). Doniesienia na temat takiego scenariusza pojawiały się już dwa lata temu. Obecnie sprawa jest bardziej aktualna, ponieważ koniec publikacji stawek międzybankowych LIBOR CHF został zaplanowany na 31 grudnia 2021 roku. Ten termin najprawdopodobniej już nie ulegnie zmianie. Właśnie dlatego wielu frankowiczów zadaje sobie pytanie, jak decyzja dotycząca zakończenia publikacji stóp LIBOR CHF (m.in. LIBOR CHF 3M oraz LIBOR CHF 6M) wpłynie na ich zobowiązania kredytowe. Odpowiadamy na to pytanie i wyjaśniamy jednocześnie, dlaczego stopa bazowa dla około 400 000 kredytów „frankowych” przestanie być wykorzystywana.
Dla frankowiczów znaczenie ma głównie LIBOR CHF 3M
Na samym wstępie warto przypomnieć, że stopa LIBOR CHF podobnie jak warszawski WIBOR jest wskaźnikiem określającym koszt pożyczenia przez banki pieniędzy swoim konkurentom. Różnica polega na tym, że stawka LIBOR CHF dotyczy rozliczeń we franku szwajcarskim oraz londyńskiego rynku międzybankowego. Należy także przypomnieć, że krajowe banki udzielały kredytów rozliczanych w CHF, dla których podstawą do zmiany oprocentowania zwykle jest trzymiesięczny LIBOR CHF (LIBOR CHF 3M). Ta regularnie zmieniająca się stopa, po dodaniu do niej stałej marży wyznacza aktualny poziom oprocentowania kredytów. Umowa kredytowa określa, jak często dochodzi do aktualizacji oprocentowania i jak powinna być wyznaczana stawka LIBOR będąca podstawą tej zmiany. Może być to np. stawka z ostatniego dnia roboczego kwartału lub uśredniona wartość za ostatnie trzy miesiące. Jeżeli kredytobiorca „frankowy” ma problem z interpretacją klauzul umownych dotyczących oprocentowania, to może pomóc mu dobry specjalista (np. kancelaria prawna Warszawa lub radca prawny Warszawa).
LIBOR-owi nie pomogły zmiany w zasadach fixingu
Od samego początku funkcjonowania stóp międzybankowych LIBOR (w tym LIBOR-u CHF), problemem był tak zwany fixing, czyli sposób wyznaczania kolejnych notowań. Chodzi o to, że notowania LIBOR-u określano na podstawie niewiążących deklaracji i szacunków wiodących banków, a nie faktycznie zrealizowanych transakcji. Po udowodnionych nadużyciach związanych z manipulowaniem stawkami LIBOR, zostały wprowadzone nowe zasady fixingu (tzw. LIBOR Waterfall Methodology). Mimo wspomnianego udoskonalenia, stawka LIBOR stopniowo będzie przechodzić do historii. Brytyjski odpowiednik Komisji Nadzoru Finansowego, czyli Financial Conduct Authority (FCA) potwierdził niedawno, że od początku 2022 r. publikowane będą tylko stopy LIBOR GBP, LIBOR JPY oraz LIBOR USD (i to jedynie dla wybranych terminów). Jedną z przyczyn tej zmiany jest coraz mniejsze znaczenie rynku międzybankowego. Banki rzadziej finansują działalność pożyczając na dłużej środki od konkurentów, co negatywnie wpływa również na wiarygodność oraz miarodajność LIBOR-u i podobnych wskaźników.
Kłopotliwe mogą być umowy ze stawką LIBOR CHF 6M
Koniec publikacji wielu stóp LIBOR został ogłoszony z dość dużym wyprzedzeniem i nie stanowi niespodzianki. Mimo tego, wspomniana zmiana na pewno wywoła zamieszanie dotyczące milionów umów kredytowych. Zatem Komisja Europejska postanowiła zainterweniować w celu ograniczenia negatywnych skutków związanych ze schyłkiem LIBOR-u. W lutym 2021 r. zostało przyjęte Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/168, które daje Komisji Europejskiej prawo wybrania odpowiedniego wskaźnika na miejsce LIBOR-u. Obecnie wszystkie okoliczności sugerują, że KE skorzysta z nowego uprawnienia i poprzez akt wykonawczy wskaże odpowiednio skorygowany indeks SARON 3M na miejsce stopy LIBOR CHF 3M. Taka odgórna zmiana nie będzie dotyczyła umów kredytowych posiadających klauzule awaryjne na wypadek zaprzestania publikacji LIBOR-u. Ekspert kredytowy (np. radca prawny Warszawa lub prawnik Warszawa) może po sprawdzeniu umowy ocenić, czy wspomniane klauzule awaryjne będą skuteczne. Problem mogą stanowić nieliczne umowy kredytów „frankowych”, w których została wskazana inna stawka referencyjna LIBOR CHF niż trzymiesięczna. W przypadku takich umów, nieposiadających dodatkowo odpowiednich klauzul awaryjnych, konieczne będzie podpisanie aneksu ustalającego nowe warunki aktualizacji stopy oprocentowania. Przed podpisaniem aneksu, na pewno warto skorzystać z rady specjalisty, którym jest np. dobra kancelaria prawna Warszawa.
