Temat sposobu regulacji dostępu do broni palnej jest poruszany na całym świecie. Niektóre państwa ograniczają dostęp do broni palnej licznymi wymaganiami (licencje, koncesje), inne natomiast zezwalają na powszechny dostęp do broni – sztandarowym przykładem są Stany Zjednoczone Ameryki, gdzie prawo dostępu do broni jest wpisane do konstytucji. W Polsce tą materią zajmuje się ustawa z dnia 21maja 1999 r. o broni i amunicji. Z powodu standaryzacji norm spowodowanych członkostwem w Unii Europejskiej ustawa ta musiała ulec nowelizacji, ostatnia nowelizacja weszła w życie 1 stycznia 2019 r.
Ustawa reguluje zasady dostępu do broni i amunicji dla obywateli RP, cudzoziemców, tworzeniu strzelnic oraz jej wwożeniu na tereny Rzeczpospolitej i wywozu poza granice kraju. Poza obrębem podmiotowym ustawy znajdują się pracownicy państwowi m.in. członkowie ABW, CBŚ, BOR, straż graniczna czy celna.
Według ustawy definicja broni palnej obejmuje również broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową.
Dostęp do broni palnej
Do posiadania broni palnej oraz korzystania z niej niezbędne jest pozwolenie wydawane przez komendanta wojewódzkiego Policji właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu osoby zainteresowanej lub jej siedziby. Pozwolenie wydawane jest trybie decyzji administracyjnej na czas nieokreślony, a koszt wydania pozwolenia wynosi 242 złote dla osoby fizycznej. Zgodnie z ustawą o broni i amunicji wnioskodawca musi spełnić cztery wymagania.
- nie może stanowić zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego.
- posiadać ważną przyczynę do posiadania broni.
- posiadać legitymacje do uprawiania sportu strzeleckiego.
- ukończyć 21 lat i nie posiadać zaburzeń psychicznych oraz uzależnienia od alkoholu lub środków odurzających.
Jako osobę stanowiącą zagrożenie dla samego siebie, porządku i bezpieczeństwa publicznego ustawodawca określa: skazanych prawomocnym orzeczeniem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, ponadto skazanych prawomocnym orzeczeniem za nieumyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu lub przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia. Powyższe sytuacje mogą także doprowadzić do utraty pozwolenia na broń, jeżeli wydarzą się w momencie posiadania pozwolenia przez obywatela RP.
Ważne przyczyny do posiadania broni
Za ważną przyczynę do posiadania broni ustawodawca w szczególności przyjął:
- ochronę osobistą,
- ochronę osób i mienia,
- cele łowieckie i sportowe,
- cele kolekcjonerskie,
- wreszcie cele szkoleniowe,
- oraz cele związane z rekonstrukcjami historycznymi.
Aby móc uzyskać pozwolenie na broń w celu uprawiania sportów strzeleckich, konieczne jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji stwierdzonych specjalnym dokumentem (legitymacją). Legitymacja wydawana jest po zdaniu egzaminu przeprowadzanego przez wojewódzkie odziały polskiego związku strzeleckiego. Podczas egzaminu zdający musi wykazać się: znajomością przepisów dotyczących stosowania broni oraz umiejętnym korzystaniem z broni. Koszt egzaminu wynosi 400 złotych.
Limit wiekowy a dostęp do broni
Od limitu wiekowego, tj. konieczności ukończenia 21 roku życia, przewidziany jest w ustawie wyjątek. Osoby, które ukończyły 18 lat mają prawo uzyskać pozwolenie na broń w celach sportowych lub łowieckich tylko na wniosek szkoły, organizacji sportowej bądź związku łowieckiego. Osoby ubiegające się o pozwolenie na broń, obowiązane są poddać się obowiązkowym badaniom lekarskim i testom psychologicznym. Od orzeczeń lekarskich wydanych na podstawie ww. badań przysługuje odwołanie w terminie 30 dni od otrzymania orzeczenia lekarskiego.
Po zdobyciu pozwolenia, należy złożyć wniosek o zaświadczenie upoważniające do broni za opłata skarbową wynoszącą 17 złotych. Zezwolenie zawiera dane licencjonowanego wnioskodawcy, typ broni i ilość sztuk. Sprzedawca może zezwolić na zakup tylko osobie uprawnionej z mocy zezwolenia. Zakup może być dokonany zarówno w placówce stacjonarnej jak i przez Internet.
Dostęp do broni; przywileje i zobowiązania
Przywilej posiadania prawa do korzystania z broni niesie ze sobą także pewne zobowiązania. Właściciel musi zarejestrować swoją broń w terminie nie dłuższym niż 5 dni od daty zakupu, uchybiając ww. terminowi naraża się na karę grzywny. Rejestracji broni dokonują organy właściwe do wydawania pozwolenia na broń. Ponadto w sytuacji utraty broni, posiadacz broni zobowiązany jest do zawiadomić o utraci broni Policję lub Żandarmerię Wojskową w terminie 24 godzin od stwierdzenia utraty broni pod rygorem kary aresztu lub grzywny. Dodatkowo posiadacz broni zobowiązany jest do poinformowania o zmianie miejsca stałego pobytu organ właściwy Policji ze względu na nowe miejsce zamieszkania w terminie 14 dni od zmiany miejsce zamieszkania pod rygorem kary aresztu lub grzywny.
Posiadanie broni, nie mając przy sobie legitymacji posiadacza broni lub Europejskiej Karty broni palnej bądź innego dokumentu upoważniającego do noszenia broni grozi nałożeniem kary grzywny. Natomiast sprzedaż lub porzucenie broni podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat.
Alternatywa dla pozwolenia na broń
Alternatywą dla pozwolenia na broń jest świadectwo broni – pozwolenie na okaziciela. Pozwolenie owe wydawane jest przez wojewódzkiego komendanta Policji dla enumeratywnie określonych podmiotów (art.29 ustawy o broni i amunicji), natomiast koszt skarbowy wynosi 1193,00 złotych. Świadectwem broni może posługiwać się tylko osoba posiadająca zaświadczenie o dopuszczeniu do posiadania broni oraz zatrudniona przez podmioty, którym owe świadectwo broni zostało wydane.
Dzięki członkostwu Polski w Unii Europejskiej, uprawnieni do posiadania broni mogą wywozić ją ze sobą poza granice Rzeczpospolitej, jeżeli posiadają Europejską Kartę Broni Palnej. Karta wydawana jest przez wojewódzkiego komendanta Policji, koszt skarbowy to 105 złotych.
Broń pozbawiona całkowicie cech użytkowych oraz broń pneumatyczna wymaga jedynie specjalnej karty rejestracyjnej wydawanej przez wojewódzki komisariat policji, koszt karty to 82 złote. Broń rozdzielnego ładowania wytworzona przed 1885 rokiem oraz jej replik nie wymagają ani pozwolenia ani kart rejestracyjnej, a więc można ją posiadać bez jakichkolwiek obaw związanych z sankcjami.
Zdjęcie poglądowe
Fot.: https://unsplash.com/photos/p4z-ORedH7w
