Jeżeli chodzi o postępowania sądowe, w których uczestniczą Polacy, to najczęstsze są sprawy cywilne oraz postępowania w sprawach o wykroczenia. Postępowania cywilne dotyczą takich kwestii związanych z kodeksem cywilnym, jak chociażby spory w sprawach o wykonanie umowy, zasiedzenie oraz spadkobranie. Do grupy spraw cywilnych zaliczamy również spory z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz prawa rodzinnego i opiekuńczego. Zasady prowadzenia spraw cywilnych reguluje ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296). Ze względu na częstość postępowań cywilnych, w Internecie nierzadko pojawia się pytanie, jak założyć sprawę cywilną. Postanowiliśmy na nie odpowiedzieć i wyjaśnić, z jakimi kosztami może wiązać się powództwo cywilne. Najpierw warto jednak wytłumaczyć, jakie wymogi musi spełniać pozew w sprawie cywilnej, a także do którego sądu należy go wnieść.
Decydujący jest adres pozwanej osoby lub instytucji
W pierwszej kolejności, przedstawimy podstawowe informacje związane z powództwem i samym pozwem w ramach sprawy cywilnej. Takie informacje również są kluczowe w kontekście pytania o to, jak założyć sprawę cywilną. Wiele osób chciałoby na przykład wiedzieć, do którego sądu cywilnego należy skierować swoje roszczenia. Kodeks postępowania cywilnego wskazuje, że zgodnie z generalną zasadą, powództwo wytacza się przed sądem pierwszej instancji właściwym dla miejsca zamieszkanie pozwanego. Co ważne, to miejsce zamieszkania powinno zostać określone przy wykorzystaniu przepisów kodeksu cywilnego. W przypadku pozwania osoby prawnej lub innego podmiotu niebędącego osobą fizyczną (przykład: spółka z o.o.), powództwo jest wytaczane według umiejscowienia siedziby. Osoba wytaczająca powództwo (powód) powinna wiedzieć, że sąd pierwszej instancji nie zawsze jest sądem rejonowym. Kodeks postępowania cywilnego informuje, że w niektórych sytuacjach pozew trzeba wnieść do sądu okręgowego. W takim przypadku, to właśnie sąd okręgowy będzie stanowił pierwszą instancję. Ewentualnym rozpatrzeniem sprawy w drugiej instancji zajmie się natomiast sąd apelacyjny. Ten wariant związany z przeniesieniem pierwszej instancji do sądu okręgowego dotyczy poważniejszych sporów. Przykładem sprawy rozpatrywanej w pierwszej instancji przez sąd okręgowy jest spór o kwotę większą niż 75 000 zł (z wyłączeniem m.in. spraw o alimenty). To nie jedyna ważna informacja w ramach odpowiedzi na pytanie jak założyć sprawę cywilną.
Najlepiej jeśli przy pozwie pomoże nam specjalista
Kolejna ważna informacja dotyczy zasad konstruowania pozwu oraz innych pism procesowych. Warto zdawać sobie sprawę, że postępowanie cywilne podobnie jak każde inne postępowanie sądowe jest bardzo sformalizowane. Kodeks postępowania cywilnego podaje ogólne wymagania względem pisma procesowego. Musi ono zawierać następujące elementy:
- oznaczenie sądu, do którego zostało skierowane
- imiona i nazwiska/nazwy stron oraz ich ewentualnych przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
- oznaczenie rodzaju pisma
- tak zwaną osnowę wniosku lub oświadczenia (treść merytoryczną)
- w razie konieczności wskazanie faktów lub dowodów świadczących na korzyść strony
- wymienienie załączników
- dodatkowo dokładne dane identyfikacyjne stron oraz oznaczenie przedmiotu sporu jeśli dane pismo jest pierwszym w sprawie
- podpis strony, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
Pozew powinien spełniać ogólne wymogi wskazane dla każdego pisma procesowego i dodatkowo zawierać:
- dokładnie określone żądanie, wymienioną wartość przedmiotu sporu (tylko w sprawach o prawa majątkowe) i datę wymagalności roszczenia (w sprawach o zasądzenie roszczenia)
- wskazanie faktów uzasadniających żądanie powoda
- informację o próbach pozasądowego rozwiązania sporu wraz z uzasadnieniem ich niepodjęcia
- opcjonalnie wnioski związane np. z zabezpieczeniem powództwa lub wezwaniem świadków
Praktyka pokazuje, że bardzo wiele osób zadających pytanie jak założyć sprawę cywilną, niestety nie poradzi sobie ze zredagowaniem pozwu oraz pozostałych pism procesowych. W takiej sytuacji, potrzebna jest pomoc doświadczonego prawnika.
W razie wygranej otrzymamy zwrot kosztów procesu
Internauci pytający, jak założyć sprawę cywilną, często nie wiedzą też, jakie mogą być ewentualne koszty postępowania. Warto zatem wyjaśnić, że odpowiednie informacje podaje ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398). Ten akt prawny informuje na przykład o wysokości opłat za pozew w różnych rodzajach spraw. Warto wiedzieć, że osoby znajdujące się w złej sytuacji finansowej mogą wnioskować o zwolnienie z takiej wstępnej opłaty oraz innych kosztów sądowych. Przepisy wskazują też, że w niektórych szczególnych sytuacjach związanych np. z dochodzeniem alimentów, strona nie musi pokrywać kosztów sądowych. Do kosztów sądowych zaliczamy opłaty za pisma sądowe (np. pozew) i wydatki związane m.in. z wynagrodzeniem biegłych. Według ogólnej zasady wyznaczonej przez kodeks postępowania cywilnego, strona przegrywająca powinna zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie poniesione koszty procesu. Wspomniane koszty procesu oprócz kosztów sądowych obejmują m.in. wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego.
