Jeżeli chodzi o przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące alimentów, to są one ukierunkowane przede wszystkim na dobro dziecka. Trudno się temu dziwić, ponieważ najmłodszy członek rodziny w związku z rozwodem lub separacją rodziców nie powinien ucierpieć pod względem poziomu życia. Jednakże sąd orzekający o wysokości alimentów musi brać pod uwagę również interes strony zobowiązanej do zapłaty takiego świadczenia. Skargi rodzica płacącego wysokie alimenty czasem bywają słuszne. Może się bowiem okazać, że takie świadczenie zostało ustalone na poziomie zbyt wysokim względem dochodów. Rodzice wnioskujący o obniżenie alimentów dość często argumentują również, że drugi rodzic zajmujący się dzieckiem mógłby bardziej partycypować w kosztach jego wychowania (np. poprzez podjęcie pełnoetatowej pracy). W ramach odpowiedzi na skargi wielu internautów postanowiliśmy wyjaśnić, czy obniżenie alimentów faktycznie jest realnym wariantem.
Trwała zmiana sytuacji stron uzasadnia obniżenie alimentów
W pierwszej kolejności, na pewno warto przypomnieć, że pozew o obniżenie alimentów jest możliwy dopiero po ustaleniu wysokości takiego świadczenia przez sąd (w związku z separacją albo rozwodem). Opisywane obniżenie alimentów będzie uzasadnione jeśli doszło do istotnej oraz trwałej zmiany sytuacji stron. Chodzi zarówno o zmianę po stronie świadczeniodawcy (zobowiązanego rodzica), jak i świadczeniobiorców. Przykładem trwałej oraz istotnej zmiany dotyczącej zobowiązanego rodzica jest utrata przez niego pracy lub ograniczenie możliwości zarobkowych związane z przewlekłą chorobą. Czasem zdarza się również, że rodzic wnioskujący o obniżenie alimentów posiada dziecko z nowym partnerem. Jest to kolejny argument przemawiający za obniżeniem świadczenia alimentacyjnego (zobacz: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2002 r. o sygnaturze akt V CKN 1032/00).
Kolejnym argumentem uzasadniającym obniżenie alimentów jest zmniejszenie się potrzeb związanych z wychowaniem dziecka (np. na skutek zakończenia edukacji w prywatnej szkole). Możliwa jest też poprawa sytuacji finansowej dziecka. Najczęściej ma to związek z odziedziczeniem jakiegoś cennego składnika majątku, który można sprzedać lub wynająć. Przykładem jest odziedziczenie przez dziecko mieszkania po dziadku, które zostało wynajęte. Pozew o obniżenie alimentów może również wskazywać przyczyny dotyczące rodzica wychowującego dziecko. W tym kontekście również chodzi o ograniczenie potrzeb lub poprawę sytuacji finansowej. Czasem ma też miejsce zmiana sytuacji osobistej drugiego rodzica związana z zawarciem przez niego związku małżeńskiego.
Obniżka alimentów może dotyczyć nawet poprzednich lat …
Skoro już ogólnie wiemy, jakie argumenty może przedstawiać pozew o obniżenie alimentów, to teraz warto przekazać kilka podstawowych informacji na temat takiego powództwa. Rodzic wnioskujący o obniżkę alimentów powinien między innymi wiedzieć, że odpowiedni pozew może być złożony na dwa sposoby. W pierwszym przypadku, chodzi o samodzielne powództwo inicjujące sprawę przed sądem. Czasem stosowany jest też drugi wariant. Mianowicie, pozew o obniżenie alimentów bywa składany w opozycji do wcześniejszego powództwa drugiego rodzica (dotyczącego podwyżki wspomnianego świadczenia). W obydwu przypadkach, trzeba uregulować opłatę od pozwu. Dokładną wysokość takiej opłaty określa artykuł 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398).
Wiele osób może zainteresować możliwość wnioskowania o wsteczną obniżkę alimentów. Sąd zgodzi się na takie rozwiązanie jeśli uzna, że w przeszłości świadczenie alimentacyjne rzeczywiście było zbyt wysokie. Kolejne ciekawe rozwiązanie procesowe polega na złożeniu razem z pozwem wniosku o zabezpieczenie powództwa. Jeżeli sąd rodzinny przychyli się do takiego wniosku, to rodzic do czasu rozstrzygnięcia sprawy będzie płacił alimenty w obniżonej wysokości. Brak pozytywnego wyroku będzie oznaczał konieczność wykonania dopłaty alimentów. Jednakże w praktyce udzielenie przez sąd zabezpieczenia stanowi dobry prognostyk dla osoby składającej pozew o obniżenie alimentów.
Ekspert prawny pomoże złożyć pozew o obniżenie alimentów
Powództwo o obniżenie alimentów to temat, w przypadku którego na pewno może wykazać się ekspert prawny (np. dobry prawnik Warszawa). Taka osoba wie bowiem dobrze, jakie szczegółowe argumenty mogą być najbardziej skuteczne w danej sytuacji. W tym kontekście warto pamiętać, że ciężar dowodu zawsze spoczywa po stronie osoby wnioskującej o obniżenie alimentów. Jeżeli powód (rodzic występujący z pozwem) odpowiednio nie uzasadni swojego roszczenia, to obniżenie alimentów będzie bardzo mało prawdopodobne. Tak jak już wspomnieliśmy, dla sądu priorytetem jest bowiem interes dziecka.
