Wprowadzenie kwotowego rozróżnienia pomiędzy kradzieżą jako przestępstwem oraz wykroczeniem wzbudza pewne kontrowersje. Krytycy takiego rozwiązania pytają na przykład, dlaczego kradzież przedmiotu o wartości przykładowo 490 zł ma być oceniana inaczej niż w przypadku rzeczy wartej 510 zł. Trzeba zdawać sobie sprawę, że nie chodzi tylko o stopniowanie ciężaru czynów zabronionych. Znaczenie ma również fakt, że ustawodawca chce ograniczać liczbę spraw karnych o przestępstwa. Są one bowiem bardziej czasochłonne niż postępowania w sprawach dotyczących wykroczeń. Skoro już wiemy, jaka była motywacja autorów przepisów karnych, to warto udzielić odpowiedzi na pytanie od jakiej kwoty kradzież jest przestępstwem. Taka odpowiedź w 2022 roku wydaje się szczególnie ciekawa ze względu na spodziewane zmiany prawne.
Do 2022 r. limit wykroczenia dla kradzieży wynosił 500 zł
W momencie przygotowywania niniejszego artykułu, suma większa od 500 zł nadal powinna być odpowiedzią na pytanie od jakiej kwoty kradzież jest przestępstwem. Przed omówieniem planowanych zmian prawnych, warto zatem przyjrzeć się wciąż obowiązującym przepisom. Konkretniej rzecz ujmując, chodzi o artykuł 119 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114). Wspomniany przepis informuje, że kradzież lub przywłaszczenie sobie cudzej rzeczy ruchomej o wartości nieprzekraczającej 500 zł jako wykroczenie jest zagrożona karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W razie kradzieży lub zniszczenia rzeczy wartej do 500 zł włącznie na szkodę osoby najbliższej, ściganie wykroczenia następuje jedynie na żądanie poszkodowanego.
Należy zwrócić uwagę, że kwotowe kryterium rozróżnienia pomiędzy wykroczeniem i przestępstwem dotyczy nie tylko typowej kradzieży. W zależności od wartości rzeczy, inaczej będą oceniane następujące czyny:
- zabór cudzej rzeczy ruchomej (karanie na podstawie art. 278 par. 1 kodeksu karnego lub art. 119 par. 1 kodeksu wykroczeń)
- przywłaszczenie sobie cudzej rzeczy ruchomej (art. 284 par. 1 kodeksu karnego lub art. 119 par. 1 kodeksu wykroczeń)
- zniszczenie mienia (art. 288 par. 1 kodeksu karnego lub art. 124 par. 1 kodeksu wykroczeń)
- paserstwo umyślne i nieumyślne (art. 291 kodeksu karnego i art. 292 kodeksu karnego lub art. 122 par. 1 kodeksu wykroczeń i art. 122 par. 2 kodeksu wykroczeń)
- wyręb i zabór drzewa w lesie (art. 290 par. 1 kodeksu karnego lub art. 120 kodeksu wykroczeń)
W przypadku wymienionych powyżej czynów, granica kwotowa pomiędzy wykroczeniem oraz przestępstwem obecnie wynosi 500 zł. Warto o tym wspomnieć, bo kiedyś kradzieży leśnej dotyczył mniejszy limit kwotowy wartości rzeczy. Aktualnie odpowiedź na pytanie od jakiej kwoty kradzież jest przestępstwem wydaje się nieco łatwiejsza. Trzeba jednak pamiętać o planowanej modyfikacji przepisów.
Od jakiej kwoty kradzież jest przestępstwem - idą zmiany
Wiosną 2022 r. zaczęły pojawiać się informacje, że rząd planuje podniesienie limitu kwotowego, który rozdziela odpowiedzialność za kradzież będącą przestępstwem oraz wykroczeniem. Nowe brzmienie kodeksu wykroczeń ma wskazywać, że przestępstwem będą kradzieże cudzych rzeczy ruchomych o wartości przekraczającej 800 zł. Zgodnie z pomysłem rządu, zwiększenie wspomnianego limitu kwotowego do 800 zł ma dotyczyć również odpowiedzialności za zabór i przywłaszczenie sobie rzeczy, kradzież leśną, zniszczenie mienia oraz paserstwo. Zatem podniesienie limitu wartości rzeczy rozgraniczającego wykroczenie i przestępstwo obejmuje wszystkie czyny wymienione na powyższej liście.
Rządowa propozycja nie może być jeszcze nową odpowiedzią na pytanie od jakiej kwoty kradzież jest przestępstwem. Prace nad nowelizacją kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń jeszcze się bowiem nie zakończyły na dzień przygotowania niniejszego tekstu. Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw w swojej obecnej formie musi zyskać akceptację Senatu oraz Prezydenta. Można mieć natomiast pewność, że przeciwko zmianom prawnym będą protestowały między innymi organizacje zrzeszające właścicieli sklepów. Pogorszenie się sytuacji gospodarczej zwiększa bowiem liczbę kradzieży sklepowych.
