Odszkodowania za błędy medyczne do tej pory nie były popularnym tematem. Sytuacja zaczyna się jednak zmieniać wraz ze wzrostem świadomości prawnej społeczeństwa. Niestety, w obecnych warunkach do rosnącej popularności tego tematu przyczyniają się również problemy rodzimej służby zdrowia. Przepracowany personel to zjawisko, którego coraz częściej doświadczamy również w prywatnych placówkach medycznych. Zbyt długa praca lekarzy i pielęgniarek jak wiadomo zwiększa ryzyko popełnienia poważnych błędów. Innym czynnikiem ryzyka jest zła organizacja pracy. Odszkodowania za błędy medyczne pozwalają przynajmniej na finansową rekompensatę skutków takich zaniedbań. Postanowiliśmy przedstawić ogólne informacje na temat wspomnianych odszkodowań. Jest to konieczne, bo Polacy wciąż wiedzą o nich raczej niewiele.
Błędów w sztuce lekarskiej dotyczy nie tylko kodeks cywilny …
Jeszcze przed opisaniem ważnego tematu, jakim są odszkodowania za błędy medyczne trzeba wyjaśnić, czym właściwie jest błąd medyczny. Wbrew pozorom, odpowiedzi na to podstawowe pytanie nie znajdziemy w żadnej polskiej ustawie. Odpowiednich informacji udziela nam natomiast wciąż aktualne Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 1955 r. (sygnatura akt: IV CR 39/45). Mówi ono, że „błędem w sztuce lekarskiej jest czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodna z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym”.
Jako błąd medyczny nie może być natomiast traktowana sytuacja związana z zaniedbaniem lekarza w zakresie obowiązków otoczenia chorego opieką. Taka sama zasada dotyczy zaniedbań co do organizacji bezpieczeństwa higieny i opieki nad chorym. Nie wyklucza to jednak ewentualnej odpowiedzialności za wspomniane zaniedbania stwierdzone w procesie leczenia pacjenta.
Odszkodowania za błędy medyczne mogą być dochodzone między innymi na podstawie artykułu 445 kodeksu cywilnego. Wspomniany przepis kodeksu cywilnego mówi o zadośćuczynieniu pieniężnym, które sąd może przyznać w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Możliwość zastosowania art. 445 KC do błędów medycznych potwierdza na przykład Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 października 2012 r. (sygn. akt I ACa 575/12).
Ten sam wyrok katowickiego sądu zwraca jednak uwagę, że pacjent ma jednocześnie prawo dochodzić odszkodowania na podstawie art. 31 ust. 1 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152). Powództwo opierające się na ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. może być niezależne od staranności zabiegów leczniczych oraz ich skuteczności.
Odszkodowania za błędy medyczne wymagają pomocy biegłych
Dochodzenie odszkodowania za błędy medyczne bywa czasem porównywane z pozwami dotyczącymi wypadków drogowych. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że w przypadku błędów medycznych stopień skomplikowania sprawy może być jeszcze większy. Oznacza to, że pomoc dobrego eksperta prawnego (takiego jak np. dobry prawnik Warszawa) będzie niezbędna. Niestety, mniej kancelarii prawnych dobrze radzi sobie z odszkodowaniami za błędy medyczne (w porównaniu do spraw dotyczących wypadków drogowych).
Skorzystanie z pomocy bardzo dobrego eksperta prawnego jest konieczne również dlatego, że wykazanie winy pracownika medycznego lub placówki medycznej leży po stronie powoda (poszkodowanego). Takie udowodnienie winy umyślnej lub nieumyślnej (lekkomyślności, zaniedbania, rażącego niedbalstwa) bardzo często wymaga skorzystania z pomocy biegłego. Opinia eksperta medycznego zwiększa koszty procesu, które w ostatecznym rozrachunku będzie musiała ponieść strona przegrana. Trzeba zatem odpowiednio starannie przygotować pozew sądowy oraz argumentację procesową - tak aby zminimalizować ryzyko porażki.
Ekspert prawny pomoże nam na każdym etapie postępowania
Poszkodowani powinni również pamiętać, że odszkodowania za błędy medyczne często są zasądzane prawomocnie dopiero w drugiej instancji. Dobry ekspert prawny na pewno pomoże także wtedy, gdy dojdzie do apelacji wniesionej przez jedną ze stron sporu. Niekiedy procesy o odszkodowania za błędy medyczne wymagają nawet kasacji wnoszonej do Sądu Najwyższego. Potwierdzeniem są przytaczane w tym artykule wyroki, które wydał właśnie Sąd Najwyższy.
Dobrą wiadomością dla poszkodowanego jest natomiast fakt, że odszkodowania za błędy medyczne mogą być przyznawane jeśli związek między zaniedbaniem pracownika medycznego i szkodą zostanie tylko dostatecznie uprawdopodobniony. Mówi o tym np. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2012 r. o sygnaturze akt II CSK 402/11. Czytamy w nim, że w procesach dotyczących błędów lekarskich nie musi być potrzebne wykazanie związku przyczynowego o bezpośrednim i stanowczym charakterze. Wystarczy przyjęcie wystąpienia związku (między postępowaniem sprawcy i szkodą) o odpowiednim stopniu prawdopodobieństwa.
