W przypadku prawa administracyjnego, mamy do czynienia z nierówną pozycją stron postępowania. Stanowi to przeciwieństwo np. postępowania w sprawach cywilnych. Taka nierównowaga pomiędzy władczym organem administracji publicznej oraz petentem nie oznacza oczywiście braku możliwości odwołania się od niekorzystnej decyzji. Warto pamiętać, że odwołanie od decyzji administracyjnej jest standardową procedurą, z której należy korzystać w uzasadnionych sytuacjach. Postanowiliśmy krótko przedstawić zasady, jakim powinno podlegać takie odwołanie.
Prawo administracyjne określa całą ścieżkę odwoławczą
Trzeba pamiętać, że ścieżka odwoławcza w ramach postępowania administracyjnego jest mocno sformalizowana. Wyraża się to między innymi koniecznością wnoszenia odpowiednich pism w określonych terminach. Cała procedura odwołania od decyzji administracyjnej została szczegółowo określona przez przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (KPA). Osoby, którym przepisy KPA wydają się zawiłe, powinny skorzystać z pomocy eksperta prawnego. Wiele kancelarii prawnych pomaga bowiem klientom, którzy chcą złożyć skuteczne odwołanie od decyzji administracyjnej.
Urząd ma prawo do zmiany zakwestionowanej decyzji
Warto wiedzieć, że odwołanie od decyzji administracyjnej to opcja, która wynika z zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Odwołanie można złożyć od nieostatecznej decyzji administracyjnej, którą wydał organ pierwszej instancji. Co ważne, odwołanie od decyzji administracyjnej wnosi się do organu wyższej instancji za pośrednictwem tego organu, który wydał kwestionowaną decyzję. W ramach odpowiedzi na odwołanie, organ pierwszej instancji przekazuje to pismo wraz z aktami sprawy do organu wyższego szczebla.
Przekazanie dokumentów następuje w terminie siedmiu dni, chyba że organ zmienił zdanie po sprawdzeniu odwołania i dlatego skorygował lub uchylił zaskarżoną decyzję. Jest to forma swoistej autokontroli organu pierwszej instancji. Korekta decyzji przez organ pierwszej instancji będzie możliwa jeśli odwołania wniosły wszystkie strony albo pozostałe strony postępowania zgadzają się ze zmianą lub uchyleniem decyzji według treści jednego odwołania.
Odwołanie od decyzji administracyjnej: termin to 14 dni
Z całą pewnością, warto pamiętać o terminowym wniesieniu odwołania jako warunku jego skuteczności. Kodeks postępowania administracyjnego wskazuje, że odwołanie powinno zostać wniesione w ciągu 14 dni od daty doręczenia stronie pisemnej decyzji. Jeżeli natomiast decyzja została ogłoszona ustnie, termin 14 dni na odwołanie od decyzji administracyjnej liczymy od daty tego ogłoszenia. Jeśli strona przekroczyła termin na wniesienie odwołania, to może liczyć na przywrócenie wspomnianego terminu, o ile uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jej winy.
Przykładem sytuacji, którą urząd może wziąć pod uwagę jest poważna choroba, jeśli uniemożliwiła ona stronie postępowania wyręczenie się inną osobą (zobacz: wyrok WSA w Warszawie z 14 grudnia 2017 r. - sygn. akt VI SA/Wa 1582/17). Wniosek o przywrócenie terminu odwołania trzeba złożyć w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uniemożliwiającej terminowe odwołanie od decyzji administracyjnej. Jednocześnie z wniesieniem prośby o przywrócenie terminu, strona postępowania składa opóźnione odwołanie. Jeszcze przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu odwołania, organ administracji publicznej może wstrzymać wykonanie decyzji. W tym kontekście warto też wspomnieć o standardowej zasadzie, zgodnie z którą prawidłowe wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji.
Odpowiedzią na odwołanie może być kilka rozstrzygnięć
Odwołanie od decyzji administracyjnej, które rozpatruje organ odwoławczy (zwykle samorządowe kolegium odwoławcze), może zakończyć się kilkoma rodzajami rozstrzygnięcia. Mowa o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji, umorzeniu postępowania odwoławczego lub uchyleniu zaskarżonej decyzji w całości albo części. W trzecim przypadku, organ odwoławczy orzeka co do istoty sprawy lub uchyla decyzję i umarza postępowanie pierwszej instancji w całości albo w części. Jeszcze inny wariant jest stosowany jeśli decyzja została wydana z naruszeniem przepisów KPA, a sprawa wymaga dalszego wyjaśnienia. Wówczas sprawa jest przekazywana do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.
W ostateczności spór przenosi się aż do WSA oraz NSA
Oczywiście, odwołanie od decyzji administracyjnej nie zawsze kończy się po myśli strony niezadowolonej z rozstrzygnięcia w pierwszej instancji. Warto zatem pamiętać o możliwości dalszego dochodzenia swoich praw. Po zakończeniu postępowania przed organem pierwszej oraz drugiej instancji, można złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA). Wspomnianą skargę należy złożyć w ciągu 30 dni od daty doręczenia decyzji. Termin trzydziestodniowy ma zastosowanie również w przypadku ostatniego rozwiązania, jakim jest skarga kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Tę skargę musi już przygotować specjalista (adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy).
