Dane Ministerstwa Sprawiedliwości wskazują na stopniowy wzrost liczby osób decydujących się na zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej (potocznie zwanej intercyzą). Taka sytuacja wynika między innymi z długookresowego wzrostu odsetka małżeństw kończących się rozwodami. Warto również pamiętać o coraz większej świadomości prawnej obecnych i przyszłych małżonków, którzy chcą zabezpieczyć partnera życiowego np. przed roszczeniami wynikającymi z prowadzenia firmy. Wspomniane statystyki ministerstwa wskazują, że w 2020 r. zostało zawartych 59 367 umów majątkowych małżeńskich. Warto dowiedzieć się, jak duże mogły być koszty takich intercyz. Nasza analiza odpowiada na często zadawane pytanie o koszty rozdzielności majątkowej (Rozdzielność majątkowa - koszt notarialny jest duży?).
Bez pomocy notariusza na pewno nie będzie skutecznej intercyzy
Dokładne informacje Ministerstwa Sprawiedliwości o tym, ile intercyz jest zawieranych co roku wynikają z wymagań odnośnie formy takich umów majątkowych małżeńskich. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje, że intercyza musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. W przeciwnym razie, taka umowa pomiędzy obecnymi lub przyszłymi małżonkami nie będzie miała mocy prawnej (zobacz artykuł 47 paragraf 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz artykuł 73 kodeksu cywilnego). Notariusze przekazują ministerstwu informacje na temat liczby sporządzanych aktów, co pozwala dokładnie ustalić, ile umów majątkowych małżeńskich jest w Polsce zawieranych co roku.
Warto wiedzieć, że zmiana lub rozwiązanie umowy majątkowej małżeńskiej również wymaga pomocy notariusza. Jest to związane z koniecznością zachowania formy aktu notarialnego. O tym również powinny pamiętać osoby zadające tytułowe pytanie (Rozdzielność majątkowa - koszt będzie duży?). Wspomniany wymóg notarialnej zmiany lub rozwiązania intercyzy przewiduje artykuł 77 kodeksu cywilnego. Kolejna ważna informacja wiąże się z faktem, że koszt usługi notariusza nie będzie zależał od charakteru intercyzy. Warto podkreślić, że taka umowa majątkowa małżeńska nie zawsze likwiduje majątek wspólny i ustala całkowitą rozdzielność majątkową. Majątek wspólny małżonków na podstawie ich woli może zostać też ograniczony, a nawet rozszerzony.
Ministerstwo Sprawiedliwości ustaliło maksymalne opłaty za akt
Osoby, które kiedykolwiek zawierały jakąś umowę w formie aktu notarialnego mogą wiedzieć, że wynagrodzenie notariusza zostało odgórnie określone przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Taka zasada związana z limitowaniem przez państwo maksymalnego poziomu wynagrodzenia dla notariuszy (taksy notarialnej) dotyczy także sporządzania umowy majątkowej małżeńskiej (intercyzy).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej wskazuje, że maksymalne wynagrodzenie za umowę majątkową małżeńską zawieraną przed ślubem wynosi 400 zł netto. Do tej kwoty niestety trzeba doliczyć podatek VAT wynoszący 23%. Nie można także zapominać o opłacie za wypisy aktu dokumentującego intercyzę. Wspomniana opłata to maksymalnie 6,00 zł netto + 23% VAT za każdą rozpoczętą stronę, przy czym strona obejmuje co najmniej 25 wierszy.
Wypis aktu notarialnego przyda się na przykład podczas zakupu nieruchomości w ramach rozdzielności majątkowej. Dlatego osoby zadające pytanie o koszt rozdzielności majątkowej (np. Rozdzielność majątkowa - koszt jest duży?) powinny przez lata ostrożnie przechowywać akt z umową majątkową małżeńską. Kolejny taki dokument uzyskamy u tego samego notariusza. Po dziesięciu latach od sporządzenia aktu notarialnego lub w razie zamknięcia kancelarii konieczne będzie załatwianie formalności w archiwum sądu rejonowego.
Zawarcie intercyzy w trakcie trwania małżeństwa niestety jest dużo droższe, gdyż ministerialne rozporządzenie uzależnia taksę od wartości rozporządzanego majątku. Maksymalne stawki taksy dla typowych przedziałów wartości majątku wynoszą:
- wartość majątku od 60 000 zł do 1 000 000 zł - 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki wartości majątku powyżej 60 000 zł
- wartość majątku od 1 000 000 zł do 2 000 000 zł - 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki wartości majątku powyżej 1 000 000 zł
Warto pamiętać, że notariusz do powyższych stawek doliczy podatek VAT (23%) i dodatkowo pobierze opłatę za wypisy.
Rozdzielność majątkowa - koszt zależy od negocjacji z notariuszem
Dobrą wiadomością dla małżonków jest to, że mogą oni swobodnie negocjować z notariuszami koszty za sporządzenie umowy majątkowej małżeńskiej. Dotyczy to zarówno opłaty za sam akt notarialny, jak i stawki za jego wypisy. W dużych miastach, gdzie konkurencja między rejentami jest spora, łatwiejsze będzie znalezienie kancelarii notarialnej oferującej stawkę na poziomie np. 70% ministerialnego maksimum.
