Na wstępnie należy zaznaczyć, że rozwód nigdy nie jest przyjemną sytuacją w życiu człowieka. W końcu spotykamy się w sądzie, po dwóch stronach sali sądowej z osobą, z którą wiązaliśmy plany na dalsze wspólne pożycie.
Jednakże, oprócz emocjonalnego przygotowania, należy również przygotować się merytorycznie i finansowo.
W zależności od wniosków pozwu rozwodowego, postępowanie sądowe może trwać krótko – np. jedną rozprawę bądź może ciągnąć się latami. Z pierwszym przypadkiem mamy do czynienia, gdy małżonkowie wnoszę o rozwiązanie małżeństwa bez orzekania o winie. W takiej sytuacji Sąd nie bada, kto był winny rozpadowi pożycia małżonków i jedynie sprawdza, czy doszło do trwałego rozpadu pożycia małżeńskiego stron. W takiej sytuacji nie są również przesłuchiwani świadkowie żadnej ze stron.
W przypadku gdy oboje małżonkowie bądź jeden z nich wnosi o rozwiązanie małżeństwa z winy drugiego małżonka lub z winy obojga małżonków, a drugi małżonek nie zgadza się z takim wnioskiem, obowiązkiem Sądu jest przeprowadzenie postępowania dowodowego, które wykaże, kto jest winny rozpadowi pożycia małżeńskiego. W takiej sytuacji należy przedstawić wszystkie dowody – zarówno dokumenty, jak i świadków, które mają wykazać, który z małżonków ponosi winę za rozpad związku. Zaznaczyć należy, że w takiej sytuacji postępowanie sądowe trwa znacznie dłużej – jeżeli każdy z małżonków przedstawi po ok. 7 świadków – wtedy też postępowanie może trwać ponad rok.
Oczywiście, w każdej chwili małżonkowie mogą dojść do porozumienia i np. zdecydować się, że rozwód ma nastąpić bez orzekania o winie lub z winy obojga. Sąd na początku postępowania będzie dążył do porozumienia się małżonków w tej kwestii, by oszczędzić im stresu związanego z rozprawami.
Sytuacja komplikuje się w przypadku, gdy małżonkowie mają małoletnie wspólne dzieci. Wtedy też sąd musi orzec o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i kontaktach z małoletnimi dziećmi oraz alimentach na ich rzecz. Jeżeli małżonkowie nie składają zgodnych wniosków to również należy przeprowadzić postępowanie dowodowe, które bardzo często obejmuje również sporządzenie opinii biegłych psychologów dotyczącej kwestii władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi. Opinia taka jest niezbędna, gdyż Sąd nie posiada wiedzy specjalnej z zakresy psychologii i musi posiłkować się zdaniem specjalistów z tej dziedziny. Ww. opinia sporządzana jest zwykle w ciągu paru miesięcy, co również przedłuża trwanie postępowania.
Jeżeli jedna ze stron wnioskuje o alimenty – musi udowodnić, że taka wysokość nie tylko jest niezbędna na pokrycie wydatków na małoletnie dziecko, ale również musi wykazać, że małżonek może takie alimenty płacić. Zazwyczaj polega to na przedłożeniu zaświadczenia o zarobkach lub zeznania podatkowego oraz wykazania wysokości miesięcznych wydatków na małoletnie dziecko.
Podsumowując, czas trwania i złożoność postępowania rozwodowego zależą od wniosków i żądań małżonków. Jeżeli małżonkowie są zgodni w swoich żądaniach, to postępowanie nie będzie się przedłużać, natomiast jeżeli małżonkowie są skłóceni i nie mogą się porozumieć, wtedy postępowanie sądowe może trwać nawet latami.
Oprócz przygotowania merytorycznego, należy również pamiętać, że rozwód kosztuje. Sam pozew o rozwód kosztuje 600 zł i ww. kwotę należy uiścić na rachunek bankowy sądu, do którego składa się wniosek. Ponadto, w trakcie postępowania sąd może zobowiązać strony do uiszczenia zaliczek, np. zaliczka na biegłych (w przypadku sporządzania opinii przez biegłych) albo zaliczka na świadków (w przypadku przesłuchiwania świadków). Zazwyczaj zaliczki obciążają tą ze stron, która żąda danego dowodu (tj. powód chce przesłuchania 5 świadków, więc to powód będzie musiał uiścić zaliczkę). Zaliczki rozliczane są w wyroku sądu – wtedy też sąd określa która ze stron ponosi koszty procesu i w jakiej wysokości. Wysokości kosztów zależy od ilości wniosków dowodowych i czasu, ile postępowanie trwało.
Ponadto, jeżeli małżonkowie korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników to należy doliczyć wynagrodzenie swojego pełnomocnika oraz – w przypadku przegrania sprawy – zwrot kosztów zastępstwa procesowego przeciwnika.
Kiedy można wystąpić o separację i jakie są skutki?
O separację można wystąpić wtedy, gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia między małżonkami, tj. ustały więzi uczuciowe, fizyczne i gospodarcze, a orzeczeniu separacji nie sprzeciwia się dobro wspólnych małoletnich dzieci lub zasady współżycia społecznego.
Separacja jest alternatywą dla małżonków, którzy nie chcą rozwodu, np. z uwagi na poglądu religijne, lecz nie chcą również żyć ze sobą. Często też stosowana jest, gdy małżonkowie widzą jeszcze możliwość wspólnego pożycia, lecz potrzebują czasu, by pewnie sprawy sobie wyjaśnić. W przesłankach orzeczenia separacji brak jest konieczności wykazania trwałego rozpadu pożycia – tym właśnie różni się rozwód od separacji. Konieczne jest jedynie wykazanie, iż doszło do zupełnego rozkładu pożycia.
Separacja od rozwodu różni się również skutkami, jakie wywołuje. Po pierwsze, małżonek, który pozostaje w separacji nie może zawrzeć kolejnego małżeństwa. Możliwe to jest dopiero po orzeczeniu rozwodu. Małżonkowie mogą być również obowiązani do wzajemnej pomocy, jeżeli wymagają tego względu słuszności (np. jeden z małżonków jest chory i potrzebuje pomocy drugiego małżonka). Z chwilą orzeczenia separacji, między małżonkami następuje rozdzielność majątkowa, a do majątku wspólnego stosuje się przepisy o współwłasności ułamkowej (jak w przypadku współwłaścicieli rzeczy). Nadto, w przypadku separacji, małżonkowie mogą być również zobowiązani do łożenia alimentów na drugiego z małżonków
Ostatnią różnicą między separacją i rozwodem jest to, iż separacja może zostać zniesiona na zgodne żądanie małżonków. Z chwilą zniesienia separacja ustają również jej skutki.
Rozwód a wspólny kredyt hipoteczny
Kredy hipoteczny wspólne mogą wziąć małżonkowie mający wspólność majątkową małżeńską, ale równie z małżonkowie mający rozdzielność majątkową. W przypadku pierwszych, udzielony kredyt będzie oznaczał, iż są oni odpowiedzialni za jego spłatę po połowie, jak również po połowie są współwłaścicielami nieruchomości. W przypadku rozdzielności majątkowej, bank może odmiennie uregulować odpowiedzialność każdego z małżonków – nie muszą być to równe raty dla każdego z małżonków.
Jeżeli w trakcie spłacania kredytu hipotecznego dojdzie do rozpadu pożycia małżeńskiego stron, to fakt ten, co do zasady nie interesuje banku. Jeżeli raty kapitałowo-odsetkowe są płacone w odpowiedniej wysokości w odpowiednim czasie, to Bank nie będzie interesował się sytuacją rodzinną kredytobiorców. Zainteresuje się dopiero wtedy, gdy kredyt nie jest regularnie spłacany.
Orzekając rozwód, sąd nie dzieli kredytu hipotecznego między małżonków, gdyż nie ma takich uprawnień – umowa o kredyt hipoteczny została zawarta między bankiem a małżonkami i tylko oni mogą zmienić treść umowy. Takiego podziału nie można dokonać również podczas podziału majątku wspólnego małżonków. Nawet w sytuacji, gdy jeden z małżonków w wyniku podziału majątku dostaje nieruchomość, z którą związany jest kredyt hipoteczny, w dalszym ciągu do jego spłaty zobowiązani są oboje małżonkowie. Jednakże nierzadko zdarza się, że małżonek, który nie mieszka w nieruchomości nie poczuwa się do spłaty kredytu – trudno się też temu dziwić, skoro nie mieszka w nieruchomości, którą musi spłacać. Wtedy też obowiązek spłaty całej raty kapitałowo-odsetkowej ciąży na drugim małżonku.
Co zrobić w takiej sytuacji? Rozwiązań jest kilka.
W pierwszej kolejności można zwrócić się do Banku z wniosek o obniżenie wysokości rat. Być może bank przychyli się do wniosku. Innym wyjściem jest również złożenie wniosku o przepisanie kredytu tylko na siebie, lecz tutaj może być więcej problemów, ponieważ w przypadku spadku możliwości kredytowej, Bank wyda decyzję odmowną.
W takiej sytuacji można rozważyć wstąpienie w umowę innego, nowego kredytobiorcy – np. rodziców, rodzeństwa, który razem z nami będzie spłacał raty.
Jeżeli powyższe rozwiązania nie są możliwe, warto przemyśleć możliwość wynajęcia bądź sprzedaży takiej nieruchomości w celu spłacenia kredytu.
Zdjęcie poglądowe
Fot.: https://unsplash.com/photos/Vqg809B-SrE
