Wielu kredytobiorców niecierpliwie czekało na prezydencki podpis dotyczący ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Chodziło o odpowiednio szybkie wejście w życie wspomnianego aktu prawnego i możliwość wykorzystania całego okresu ustawowych wakacji kredytowych. Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. przewiduje nie tylko darmowe zawieszenie spłaty „hipotek”. Warto również pamiętać o planowanej zamianie WIBOR-u na inny wskaźnik referencyjny stanowiący nową podstawę dla oprocentowania kredytów mieszkaniowych w PLN. Rodzi się zatem pytanie, czy rządowa pomoc może wpłynąć na plany i położenie osób, które biorą pod uwagę unieważnianie WIBORu. Postanowiliśmy odpowiedzieć na to ważne pytanie, które będzie pojawiało się coraz częściej.
Pomoc rządu nie eliminuje wcześniejszych rozliczeń
Osoby zainteresowane ciekawym rozwiązaniem, jakim jest unieważnianie WIBORu, na pewno powinny pamiętać, że planowane rządowe wsparcie nie będzie skutkowało anulowaniem wcześniejszych rozliczeń z bankiem. Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom przewiduje zmianę wskaźnika referencyjnego, która nastąpi niejako „na przyszłość”. Nowy wskaźnik referencyjny dla oprocentowania, którym w ostateczności będzie stawka POLONIA ma nie wzbudzać wątpliwości pod względem zasad ustalania notowań. To odpowiedź rządu na kontrowersje, które coraz częściej są związane z WIBOR-em.
Skoro ustawowa podmiana wskaźnika referencyjnego nie będzie ingerowała we wcześniejsze rozliczenia pomiędzy bankiem oraz klientem, to wydaje się, że nie powinna ona wpływać na efekty, jakie unieważnianie WIBORu może zapewnić wstecz. Nawet wymuszona przez rząd zmiana stopy referencyjnej na wskaźnik bardziej korzystny dla kredytobiorców nie usunie bowiem wcześniejszych nieprawidłowości. W tym kontekście warto odwołać się do Uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r. (sygnatura akt III CZP 29/17). We wspomnianym orzeczeniu SN stwierdził, że oceny niedozwolonego (abuzywnego) charakteru postanowień umownych trzeba dokonywać według stanu z dnia zawarcia umowy.
Z wakacji kredytowych zawsze można skorzystać
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. oprócz automatycznej modyfikacji stopy referencyjnej przewiduje też wprowadzenie wspomnianych wakacji kredytowych, na które czekało wielu kredytobiorców. Chodzi również o osoby, które interesuje unieważnianie WIBORu w ramach powództwa sądowego przeciwko bankowi. Warto przypomnieć, że niedawno podpisana przez Prezydenta ustawa przewiduje następującą długość darmowych wakacji kredytowych dla konsumenta:
- od dnia 1 sierpnia 2022 r. do 30 września 2022 r. - dwa miesiące
- od dnia 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. - dwa miesiące
- od dnia 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. - jeden miesiąc w każdym kwartale
Trwające łącznie osiem miesięcy wakacje kredytowe od wysokiego WIBOR-u niestety nie będą obejmowały składek ubezpieczeniowych powiązanych z „hipoteką”. Mimo tego, osoby planujące unieważnianie WIBORu mogą skorzystać z rozwiązania proponowanego przez rząd. Trzeba jednak pamiętać, że wysoki poziom stopy WIBOR może utrzymać się nawet do 2025 r.
Nowa stopa referencyjna nie będzie dużo mniejsza
Wydaje się, że ostrożnie trzeba też traktować perspektywy rządowej pomocy związane z obniżką oprocentowania na skutek uwzględnienia nowej stopy referencyjnej zamiast WIBOR-u. Takim zamiennikiem może być stawka WIRD lub POLONIA. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że ustawowa zamiana stopy referencyjnej zapewni o wiele mniejsze korzyści niż unieważnianie WIBORu. Unijne przepisy wynikające z tzw. Rozporządzenia BMR nakazują bowiem zastosowanie specjalnego spreadu, który likwiduje duże odchylenie oprocentowania kredytów po ustawowej podmianie stopy referencyjnej.
Można przypuszczać, że wspomniany spread skonsumuje większość ewentualnych korzyści dla kredytobiorców związanych z niższą stopą referencyjną zamiast WIBORu. Stąd wniosek, że osoby zamierzające uwolnić się od wysokich rat, będą po prostu musiały powalczyć w sądzie z bankiem. Wydaje się, że tylko ewentualne unieważnianie WIBORu zapewni trwałą i znaczącą korzyść ratalną.
