Kara umowna to popularne rozwiązanie, które dodatkowo wiąże strony umowy i motywuje je do rzetelnego realizowania wcześniej ustalonych postanowień. Pomimo dobrowolnego charakteru kary umownej jest to opcja często stosowana w umowach. Chodzi zarówno o umowy pomiędzy przedsiębiorcami oraz konsumentami, jak i o kontrakty w obrocie gospodarczym zawierane przez firmy. W nawiązaniu do zapłaty kary umownej, dość często pojawia się pytanie, czy przed zastosowaniem sankcji finansowej dla nierzetelnej strony umowy najpierw konieczne będzie wezwanie do zapłaty. Wbrew pozorom, nie jest to łatwy temat. Musiał go bowiem ocenić Sąd Najwyższy. Przy okazji informujemy również, czym jest kara umowna. Nasz artykuł może okazać się przydatny nie tylko z punktu widzenia przedsiębiorców. Zwracamy uwagę, że dobre wezwanie do zapłaty kary umownej pomoże przedsiębiorcy lub konsumentowi napisać ekspert prawny (np. dobry prawnik Warszawa).
Kara umowna: co warto wiedzieć o jej zastosowaniu?
Wydaje się, że na samym wstępie warto przypomnieć, czym w ogóle jest kara umowna według krajowych przepisów prawa cywilnego. Mianowicie, artykuł 483 kodeksu cywilnego wskazuje, że istnieje możliwość zastrzeżenia przez strony w umowie konieczności zapłaty określonej kwoty, czyli właśnie kary umownej. Taka zapłata ma zapewniać drugiej stronie naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.
Co ważne, nie można samodzielnie zwolnić się z zobowiązania umownego poprzez zapłatę kary umownej. Do tego potrzebna jest bowiem zgoda wierzyciela. Innymi słowy, zapłata kary umownej nie stanowi łatwej furtki do wycofania się ze wcześniejszych zobowiązań. Jeżeli strony ustaliły, że zapłata kary umownej zwalnia ze zobowiązania, to mamy do czynienia z pewną formą odstępnego (zobacz: P. Zakrzewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 484).
W kontekście analizowanego przez nas tematu (Wezwanie do zapłaty kary umownej - czy zawsze jest potrzebne?) należy również zwrócić uwagę na bardziej szczegółowe kwestie dotyczące kary umownej. Przykładem jest zasada prawa cywilnego, zgodnie z którą kara umowna należy się w określonej wcześniej wysokości, bez względu na wartość poniesionej szkody. Strona może domagać się odszkodowania wyższego niż kara umowna tylko jeśli zawarta umowa tak stanowi.
Dłużnik ma natomiast prawo domagać się zmniejszenia kary umownej jeśli zobowiązanie zostało wykonane w znacznej mierze albo jeśli wspominana kara jest rażąco wygórowana. Spory dotyczące takich sytuacji często trafiają na sądową wokandę. Kolejna ważna zasada wskazuje, że brak szkody u wierzyciela nie zwalnia dłużnika z obowiązku zapłaty kary umownej (zobacz: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2003 r. - sygn. akt III CZP 61/03).
Wezwanie do zapłaty kary umownej stanowi konieczność?
Po przypomnieniu zasad funkcjonowania kary umownej, warto teraz odpowiedzieć na pytanie, czy wezwanie do zapłaty kary umownej powinno być zawsze wysyłane do dłużnika. Konkretnej odpowiedzi w tym aspekcie dostarcza nam Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2014 r. (sygnatura akt: III CZP 76/14). To orzeczenie wskazuje bowiem, że skuteczne potrącenie wierzytelności drugiej strony o równowartość kary umownej, dla której termin spełnienia świadczenia nie został zastrzeżony, wymaga uprzedniego wezwania dłużnika do zapłaty kary umownej.
Analizowana uchwała SN jest ważna, ponieważ zobowiązanie do zapłaty kary umownej na ogół ma charakter bezterminowy, gdyż strony nie oznaczają terminu spełnienia świadczeń z tytułu kary umownej. Oczywiście, wezwanie do zapłaty kary umownej może być wysłane również wtedy, gdy przepisy nie przewidują obowiązkowości takiego dokumentu. Przy wysyłce obowiązują standardowe zasady - między innymi konieczność nadania pisma listem poleconym z potwierdzeniem odbioru.
Ekspert prawny pomoże nam sporządzić dobre wezwanie
Wezwanie do zapłaty kary umownej na pewno jest bardzo ważnym dokumentem. Wynika to z dwóch kwestii. Po pierwsze, kary umowne w niektórych umowach mogą mieć wartość opiewającą na ponad kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Po drugie, skuteczność wezwania do zapłaty kary umownej będzie później oceniana w toku dalszego sporu sądowego. W związku z powyższym, wydaje się, że odpowiednie wezwanie do zapłaty kary umownej powinien przygotować ekspert prawny taki jak na przykład dobry prawnik Warszawa.
Można też wybrać do pomocy większą kancelarię prawną (np. skuteczną kancelarię prawną Warszawa). Eksperci prawni pomogą przygotować wezwanie do zapłaty kary umownej nie tylko klientom firmowym. Wspomniany dokument czasem wysyłają również konsumenci. Przykładem jest wezwanie do zapłaty kary umownej przez dewelopera w związku z opóźnieniem realizowanej przez niego inwestycji.
