Szanowny Kliencie

Strona korzysta z plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej informacji na temat plików cookies znajdziesz w naszej Polityce prywatności.

Polityka prywatności Akceptuję

Wniosek o obrońcę z urzędu: czy łatwo go złożyć?

Wniosek o obrońcę z urzędu: czy łatwo go złożyć?

Wiele osób może nawet nie zdawać sobie sprawy, że Konstytucja RP jako najważniejszy akt prawny gwarantuje możliwość posiadania obrońcy z urzędu w sprawie karnej. Artykuł 30 Konstytucji wskazuje, że każdy podczas postępowania karnego ma prawo do obrony we wszystkich stadiach. Prawo do obrony polega między innymi na posiadaniu obrońcy z urzędu lub wskazanego przez siebie prawnika. Ten sam przepis Konstytucji RP informuje również o domniemaniu niewinności, z którego może korzystać każdy oskarżony. Jeżeli natomiast chodzi o prawo do obrońcy z urzędu, to dość często wzbudza ono pewne wątpliwości. Chodzi między innymi o to, kiedy można złożyć wniosek o obrońcę z urzędu. Postanowiliśmy odpowiedzieć na tak zadane pytanie. Przy okazji prezentujemy inne ciekawe i użyteczne informacje dotyczące konstytucyjnego prawa do obrońcy w procesie karnym. 

Kodeks postępowania karnego mówi o obrońcy z urzędu 

 

Informacji na temat przebiegu postępowania karnego dostarcza nam ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555). Wspomniany akt prawny zawiera artykuł 78 mówiący o tak zwanym prawie ubogiego. Artykuł 78 KPK wskazuje, że oskarżony nieposiadający obrońcy z wyboru, może domagać się wyznaczenia mu obrońcy z urzędu. Prawo do takiego obrońcy przysługuje osobie, która dobrze wykazała, iż niemożliwe jest dla niej poniesienie kosztów obrony bez uszczerbku dla sytuacji finansowej swojej oraz rodziny. Identyczna zasada obowiązuje jeśli oskarżony chce skorzystać z pomocy obrońcy ustawowego tylko w celu wykonania określonej czynności prawnej.

Warto wiedzieć, że oskarżony w sprawie karnej często wcale nie musi skorzystać z pomocy obrońcy (wyznaczonego na wniosek lub samodzielnie wybranego). Kodeks postępowania karnego tylko w pewnych okolicznościach przewiduje przymus korzystania ze wsparcia obrońcy. Mowa o sytuacji, w której:

  • oskarżony nie ukończył 18 lat
  • zachodzą wątpliwości co do stanu psychicznego oskarżonego i/lub jego zdolności rozpoznania znaczenia popełnionego czynu lub kierowania swoim postępowaniem (mowa o zdolności rozpoznania czynu i kierowania postępowaniem w momencie dokonania przypisywanego przestępstwa)
  • oskarżony cierpi na głuchotę, jest niewidomy i/lub niemy 
  • istnieją inne okoliczności utrudniające samodzielną obronę, które wziął pod uwagę sąd 

 

Ponadto oskarżony musi posiadać profesjonalnego obrońcę w postępowaniu przed sądem okręgowym jeśli przypisuje mu się popełnienie zbrodni. Przypomnijmy, że zbrodnią jest przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności wynoszącą co najmniej 3 lata (zobacz: artykuł 7 kodeksu karnego). Ze względu na konieczność przestrzegania artykułu 30 Konstytucji RP, odpowiedni obrońca z sądowej listy zostanie wyznaczony jeśli do sądu nie wpłynął wniosek o obrońcę z urzędu, a przepisy przewidują konieczność wyznaczenia takiego eksperta prawnego. Wówczas obrońcę z urzędu wyznacza prezes sądu rozpoznającego sprawę lub referendarz sądowy.

 

Wniosek o obrońcę z urzędu musi być rozpoznany szybko 

 

Warto wiedzieć, że odmowna odpowiedź na wniosek o obrońcę z urzędu nie może być motywowana możliwością skorzystania przez oskarżonego z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Chodzi o rozwiązania, które określono w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 945). Oskarżony może zakwestionować zarządzenie prezesa sądu o odmowie wyznaczenia obrońcy z urzędu lub postanowienie sądu w tej samej sprawie. W pierwszym przypadku, zażalenie kieruje się do tego samego sądu, a w drugim - do innego równorzędnego składu sądu. 

 

Wniosek o obrońcę z urzędu może zostać złożony ponownie, ale wtedy warto zadbać o inną, lepszą argumentację. W przeciwnym razie, drugi wniosek o obrońcę z urzędu zostanie pozostawiony bez rozpoznania. Odpowiednie argumenty powinny się pojawić również w piśmie wnoszącym o wyznaczenie z listy nowego obrońcy na miejsce dotychczasowego. Decyzję w tej kwestii wydaje prezes sądu rozpoznającego sprawę karną lub referendarz sądowy. Identyczna zasada dotyczy wniosku o obrońcę z urzędu składanego przez osobę, która wcześniej nie miała takiego adwokata/radcy. Kodeks postępowania karnego wskazuje ponadto, że wnioski dotyczące obrońcy z urzędu powinny być rozpoznawane niezwłocznie. 

 

Sąd podaje oskarżonemu kontakt do obrońcy z urzędu …

 

Ważne informacje o instytucji obrońcy z urzędu zawiera również Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2020 r. w sprawie sposobu zapewnienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy z urzędu (Dz.U. 2020 poz. 1681). Ten akt prawny mówi, że w razie pozytywnej odpowiedzi na wniosek o obrońcę z urzędu, prezes sądu, sąd lub referendarz sądowy podaje obrońcy i oskarżonemu wzajemne personalia oraz dane kontaktowe (np. numery telefonu). Wniosek o obrońcę z urzędu może precyzować, jakiego eksperta prawnego potrzebuje oskarżony (tzn. adwokata czy radcę prawnego). Nie jest to jednak wskazówka wiążąca dla sądu. Wyznaczony obrońca na pewno będzie widniał na liście dostarczonej przez okręgową radę adwokacką lub radę okręgowej izby radców prawnych. 

Zobacz również

Jak wybrać najlepszy program do zarządzania kancelarią?
Jak wybrać najlepszy program do zarządzania kancelarią?
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak wybrać najlepszy program do zarządzania kancelarią? W dobie cyfryzacji, odpowiednie oprogramowanie może znacząco ułatwić pracę, poprawić efektywność i zwiększyć produktywność. W tym artykule, zanurzymy się w świat technologii, aby pomóc Ci podjąć świadomą decyzję.
Dobry adwokat z Gdańska? Jak dokonać dobrego wyboru?
Dobry adwokat z Gdańska? Jak dokonać dobrego wyboru?
Gdańsk to miasto, w którym na każdym kroku można natknąć się na kancelarię adwokacką. Dlatego wybór odpowiedniego prawnika może być wyzwaniem. Kluczem jest zdobycie odpowiednich informacji i skupienie się na odpowiednich kryteriach wyboru. Sprawdź, jak wybrać odpowiedniego adwokata w Gdańsku.
Bezumowne korzystanie z gruntu a zasiedzenie - co warto wiedzieć?
Bezumowne korzystanie z gruntu a zasiedzenie - co warto wiedzieć?
Bezumowne korzystanie z gruntu a zasiedzenie - ten temat dość często przewija się w Internecie. Postanowiliśmy go więc nieco przybliżyć.