Zwolnienie dyscyplinarne jest bardzo dotkliwą sankcją z punktu widzenia pracownika. Między innymi dlatego, że taki rodzaj zwolnienia pozbawia możliwości spokojnego poszukiwania nowego pracodawcy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Co więcej, tak zwana „dyscyplinarka” poprzez adnotację w świadectwie pracy może negatywnie wpływać na możliwość szybkiego znalezienia kolejnego zatrudnienia. W kontekście zwolnień dyscyplinarnych, niektóre tematy są częściej poruszane przez internautów. Analiza internetowych wyszukiwań Polaków sugeruje, że nasi rodacy nadspodziewanie często poruszają taki temat, jak zwolnienie dyscyplinarne a L4 od psychiatry. Postanowiliśmy zatem wyjaśnić czy zwolnienie lekarskie (nie tylko z powodu problemów psychicznych) może w jakiś sposób wpłynąć na możliwość zastosowania zwolnienia bez wypowiedzenia przez pracodawcę.
Zwolnienie dyscyplinarne a L4 od psychiatry - co mówią przepisy?
Zwolnienie dyscyplinarne bardzo często kojarzy się tylko z reakcją pracodawcy na naganne zachowanie pracownika. Przykład nieakceptowalnego zachowania może stanowić spożywanie alkoholu w godzinach pracy albo na terenie zakładu. O przesłankach dyscyplinarnego zwolnienia na skutek przewinienia pracownika mówi nam artykuł 52 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141). Warto jednak mieć świadomość, że zwolnienie w trybie natychmiastowym jest możliwe również wtedy, gdy pracownikowi nie można przypisać bezpośredniej winy. Informacje o możliwościach zastosowania takiej sankcji zawiera kolejny artykuł z kodeksu pracy, czyli przepis oznaczony numerem 53.
Zgodnie ze wspomnianym artykułem 53 kodeksu pracy, pracodawca ma prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jeśli:
- wynikająca z choroby niezdolność do pracy trwa dłużej niż 3 miesiące - przesłanka zwolnienia stosowana jeśli pracownik był zatrudniony u tego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy przed powstaniem niezdolności do pracy
- spowodowana chorobą niezdolność do pracy trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - ta przesłanka znajduje zastosowanie jeśli okres zatrudnienia u danego pracodawcy wynosi co najmniej 6 miesięcy (nie wliczając okresu niezdolności) lub gdy przyczyną niezdolności do pracy był wypadek albo choroba zawodowa
- nastąpiła usprawiedliwiona nieobecność pracownika wynikająca z przyczyn innych niż wymienione w punktach poprzednich i trwająca ponad 1 miesiąc
Pierwsze dwa z powyższych punktów na pewno dobrze nawiązują do analizowanego tematu, jakim jest zwolnienie dyscyplinarne a L4 od psychiatry. Warto zwrócić uwagę, że obowiązujące przepisy kodeksu pracy nie przewidują jakiegoś specjalnego (łagodniejszego) trybu postępowania przez pracodawcę w przypadku problemów psychicznych pracownika. To ważna informacja dla tych pracowników, którzy chcą załatwić sobie nieuzasadnione zwolnienie lekarskie od psychiatry. Warto również nadmienić, że pojawiające się sygnały o nadużywaniu zwolnień lekarskich wystawianych przez psychiatrów mogą zwiększyć ryzyko kontroli chorego przeprowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Zwolnienie dyscyplinarne a choroba - co mówią wyroki sądów?
Jeżeli opisujemy ciekawy tytułowy temat (zwolnienie dyscyplinarne a L4 od psychiatry), to nie sposób pominąć ważne wyroki sądów. Orzecznictwo sądowe ma bowiem duże znaczenie w przypadku wszystkich spraw z zakresu prawa pracy, a więc również w takich kontrowersyjnych przypadkach, jak zwolnienie pracownika bez wypowiedzenia z powodu jego choroby. Przykład może stanowić Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2009 r. (sygnatura akt: I PK 43/09). To orzeczenie wskazuje, że pracodawca przed zwolnieniem dyscyplinarnym powinien jednoznacznie ustalić, czy nieobecność pracownika jest spowodowana jego niezdolnością do pracy.
Zgodnie z analizowanym wyrokiem SN, jeśli przyczyna nieobecności pracownika nie jest znana pracodawcy, to można uznać nieobecność za nieusprawiedliwioną (nawet jeśli nieobecność nastąpiła bezpośrednio po okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą). W razie stwierdzenia nieusprawiedliwionej nieobecności, zastosowanie znajduje artykuł 52 kodeksu pracy mówiący o zwolnieniu dyscyplinarnym z winy pracownika. Ważny wydaje się też Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r. (sygnatura akt: I PKN 493/99) mówiący, że zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy może podlegać ocenie sądu jako środek dowodowy. Chodzi tutaj również o zaświadczenie od psychiatry szczególnie związane z opisywanym przez nas tematem (zwolnienie dyscyplinarne a L4 od psychiatry).
Kodeks pracy przewiduje wyjątki korzystne dla pracownika
Oprócz orzecznictwa sądowego, istotna jest również znajomość wyjątków od przepisów mówiących o możliwości zwolnienia dyscyplinarnego. Szczególne przepisy chroniące pracowników wskazują na przykład, że zwolnienie w trybie artykułu 53 kodeksu pracy nie może nastąpić jeśli pracownik stawił się już wcześniej do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności (z wyjątkiem sytuacji, gdy stawiennictwo wciąż niezdolnej do pracy osoby miało na celu tylko przerwanie biegu okresu uprawniającego pracodawcę do rozwiązania umowy - patrz Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1999 r. - sygn. akt I PKN 415/99). Szczególnej ochronie przed zwolnieniem na podstawie art. 53 KP podlegają też pracownicy w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego oraz urlopu wychowawczego.
